O tej książce również było swego czasu głośno w booksferze. I wcale się nie dziwię- bo i temat ciekawy i podejście do niego godne podziwu. Autorka zabrała się za spisywanie losów służących – pań od wszystkiego, w okresie pierwszej połowy XX wieku. A jak się czytało? Już opowiadam…

O czym to właściwie?

O losach losach kobiet w różnym wieku, które porzucały swoje rodzinne strony i wyjeżdżały do wielkiego miasta, aby podjąć służbę u Państwa. A ci musieli niejednokrotnie wszystko taką służącą uczyć, bo na wsiach jednak życie wyglądało trochę inaczej niż w mieście. Służąca która skończyła kurs, lub została przez swoją panią przyuczona do tego zawodu, stawała się niewolnikiem do wszystkiego- była gospodynią, sprzątaczką, zajmowała się zakupami, cerowaniem i szyciem… jednym słowem wszystkim co dotyczyło funkcjonowania gospodarstwa domowego.

A kiedy dodam, że były to czasy, gdy sprzęt AGD jaki znamy dzisiaj był w sferze marzeń, dochodzi do nas, jaka to była ciężka praca. Do tego słabo płatna, bez prawa do urlopu. Służące spały w kuchni na rozkładanym łóżku, nie miały ani szafy, ani swobodnego dostępu do łazienki. Osobne akty prawne, nakładające na państwa obowiązki wobec służących weszły w życie bardzo późno, a i tak nie były do końca przestrzegane.

Ta książka to reportaż. Poznajemy tu historię poszczególnych kobiet przez pryzmat autentycznych archiwalnych listów, wspomnień i zapisków. Autorka musiała zrobić ogromny research, zanim zabrała się do spisania tych historii. Lista materiałów źródłowych na końcu książki jest naprawdę imponująca.

Jak się czytało? (7/10)

Dobrze, z tendencją spadkową. Początek zapowiadał się bardzo ciekawie- książka podzielona jest na rozdziały tematyczne, które sugerują jaka dziedzina życia będzie tym razem omawiana. Jednak wraz z kolejnymi kartkami, czytelnika ogarnia znużenie i lekka nuda. Bo co innego rzucać ciekawostkami i anegdotami, a co innego przytaczać cale listy, jakie służąca pisała do swojej pani i odwrotnie.

Myślę, że właśnie przez to, ta książka niestety popadnie w lekkie zapomnienie. A szkoda, bo pomysł świetny, materiał doskonale zebrany, tylko z wykonaniem trochę gorzej. Mniej wymagającego czytelnika ta książka raczej nie zainteresuje, a jeżeli już, to odpuści bardzo szybko. Bardziej wymagający dobrnie do końca z poczuciem lekkiego niesmaku. Niemniej jednak jednego nie można zarzucić – „Służące do wszystkiego…” to laurka dla tych wszystkich kobiet, które godząc się na pracę jako służąca, pozbywały się wszystkiego. Często nawet swojego imienia.