Co to jest speciality coffee?
Speciality coffee (bądź też specialty coffee – obie formy zapisu funkcjonują i są poprawne) to termin oddający dążenie człowieka do jak najlepszej jakości. Nie chodzi przecież o to, żeby kupić jak najwięcej za jak najmniej – te czasy już się skończyły. Konsument chce mieć produkt wysokiej jakości i jest gotowy za niego zapłacić. Ale chce też mieć na to niepodważalną gwarancję, a nie tylko puste słowa wydrukowane na opakowaniu kawy, których przecież nikt nie zweryfikuje. Wina od zawsze miały swoich sommelierów. A kawy? Teraz przyszedł czas na nie i ich kiperów i sensoryków. Posłuchaj ich historii!
Skąd wzięła się speciality coffe?
Historia sięga lat 60. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych, ale termin „speciality coffee” po raz pierwszy użyty został w 1974 roku w wydaniu Tea & Coffee Trade Journal przez Ernę Knutsen i oznaczał najwyższą dostępną jakość kawy. Speciality coffee odnosiła się do całego łańcucha dostaw, od farmera, przez dostawcę, do palarni. Opisywała ziarna o najlepszym smaku, produkowane w odpowiednich warunkach mikroklimatycznych. Obecnie termin ten został uszczegółowiony i oznacza kawy, które osiągają powyżej 80 punktów w stupunktowej skali. Punkty przyznają Q graderzy – czyli wybitni eksperci, odpowiednicy winnych sommelierów.
Czym zajmuje się Q grader, czyli jak zmierzyć jakość?
O tym, czy dana kawa może być zaliczona do segmentu specialty decyduje punktacja SCA. SCA to Specialty Coffee Association. Wszystkie kawy badane są pod kątem jakości, ilości wadliwych ziaren w próbce, jakości wody używanej na plantacji oraz ziemi, na której rosną i wreszcie parametrów aromatyczno–smakowych. Q graderzy przyznają kawie punkty za poszczególne parametry. Łącznie może ich być 100 – w praktyce osiągnięcie wyniku 95 i wyżej zdarza się niezwykle rzadko. Powyżej 80 punktów kawa zyskuje miano speciality coffee i uważana jest za naprawdę dobrą jakościowo. Dokładna kwalifikacja wygląda następująco:
80 – 84,99 punktów – bardzo dobra
85 – 89,99 punktów – świetna
90 – 100 punktów – wybitna
Każdy wynik powyżej 80 punktów to gwarancja świeżego zbioru i świeżego wypalania, zrównoważony rozwój, czysty i niepowtarzalny smak, ziarna z niewielką ilością wad i po prostu najwyższa jakość.
Speciality coffee zyskuje popularność – trzy fale kawowe
Speciality coffee swą popularność zawdzięcza tzw. trzeciej fali kawowej. Po pierwszej fali zachłyśnięcia się hktolitrami kawy rozpuszczalnej, która miała miejsce zaraz po wojnie, na przełomie lat 80. i 90. pojawiła się trwająca do dziś druga fala kawowa – to właśnie ona przyniosła popularność sieciowym kawiarniom, takim jak Starbucks czy Costa Coffee i papierowym kubkom z kawą na wynos, które w niektórych kręgach, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, stały się nieodłącznym elementem – wręcz przedłużeniem ręki! W ciągu ostatnich kilkunastu lat pojawiła się jednakże alternatywa dla tego stylu – trzecia fala kawowa, bo o niej mowa, to pewnego rodzaju powrót do przeszłości. Wyciągnięcie do mainstreamu tego, co wcześniej miało swoje miejsce jedynie w niewielkiej niszy. To powrót do kaw z małych plantacji, wypalanych w małych, lokalnych palarniach, tradycyjnymi metodami i z poszanowaniem jakości produktu oraz zasad sztuki palenia kawy. To także alternatywne metody zaparzania, np. w drippie, czy aeropressie. Wreszcie: to odejście od pytania „biała czy czarna?” zadanego przez kelnera w barze serwującym wszystko, od pizzy, przez tradycyjne pierogi, aż po wątpliwej jakości piwo, na rzecz wybadania preferencji coraz bardziej świadomego konsumenta przez wyspecjalizowanego baristę w klimatycznej kawiarni, który dobierze odpowiednią metodę parzenia i podania kawy dopasowaną do okazji, sytuacji i oczekiwań gościa.
Speciality coffee to właśnie jakość, dbałość, rzemieślnictwo, a przede wszystkim: coraz większa świadomość konsumencka.
Czy w Polsce można kupić prawdziwą speciality coffee?
Bez wątpienia jest to produkt z najwyższego segmentu jakościowego na świecie, poddany wielokrotnej kontroli jakości – powinniśmy więc oczekiwać adekwatnej do jakości ceny. Ale czy to oznacza, że produkt ten jest dla nas niedostępny? Absolutnie nie! Niewielkie opakowania najlepszej jakości kawy można dostać w dobrym salonie, takim jak herbaciarnio-kawiarnia Five o’clock. Idealne na prezent, także dla samego siebie – warto czasem docenić siebie filiżanką pysznego, jakościowego, pobudzającego naparu.